Skarga paulińska jest rodzajem powództwa, które ma na celu zakwestionowanie czynności prawnych dłużnika dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli. Rozważając ogłoszenie upadłości konsumenckiej, wiele osób zastanawia się nad tym, jak ich wcześniejsze decyzje dotyczące zarządzania majątkiem mogą wpłynąć na przebieg postępowania upadłościowego. Jednocześnie wiele osób podejmuje różne działania chcąc ochronić swój majątek, nie zdając sobie jednocześnie sprawy  z istnienia takiej instytucji, jak skarga pauliańska, która może podważyć dokonane przed ogłoszeniem upadłości czynności.

Czym jest skarga paulińska?
Skarga paulińska została uregulowania w przepisach Kodeksu cywilnego, tj.  art. 527 i następnych. Jak zostało na wstępie wspomniane, jest rodzajem powództwa, które umożliwia wierzycielom stwierdzenie bezskuteczności czynności prawnych dokonanych przez dłużnika w celu ich pokrzywdzenia. Przedmiotem skargi pauliańskiej mogą być takie czynności jak np. sprzedaż majątku za zaniżoną cenę, darowizna czy inne rozporządzenie, które prowadzi do uszczuplenia majątku dłużnika, a zarazem zmniejsza szansę wierzycieli na zaspokojenie przysługujących im roszczeń.
W praktyce oznacza to, że jeśli dłużnik przed ogłoszeniem upadłości wyzbył się swojego majątku w sposób, który może zostać uznany za działanie na szkodę wierzycieli, sąd może uznać taką czynność za bezskuteczną wobec masy upadłości, co w praktyce będzie oznaczało powrót majątku do masy upadłości. 

Jak skarga paulińska wpływa na upadłość konsumencką?
Po ogłoszeniu upadłości, wszelkie czynności prawne dokonane przez Upadłego w okresie pięciu lat wstecz, od daty złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są analizowane przez wyznaczonego w sprawie syndyka masy upadłości, który weryfikuje  czy istnieją podstawy do podważenia danej czynności, a następnie, w przypadku uznania, iż zachodzą takie okoliczności kieruje sprawę do właściwego Sądu. Jakie mogą być konsekwencje wytoczenia powództwa ze skargi pauliańskiej?:

1. Unieważnienie czynności prawnych

Sąd może orzec, że czynność prawna dokonana przez dłużnika jest bezskuteczna wobec masy upadłości, a w konsekwencji majątek, który był objęty bezskuteczną czynnością prawną wejdzie w skład masy upadłości i będzie podlegał spieniężeniu, zaś środki uzyskane z jego likwidacji posłużą zaspokojeniu wierzycieli.

2. Wpływ na umorzenie zobowiązań

Gdy upadłość zostanie ogłoszona, nawet gdy dojdzie do ustalenia planu spłaty wierzycieli, w przypadku prawomocnego orzeczenia ustalającego, iż czynność prawna została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, Sąd może uchylić plan spłaty, konsekwencją czego będzie brak umorzenia zobowiązań, a tym samym brak oddłużenia. Podobnie w przypadku zakończenia postępowania upadłościowego poprzez wydanie postanowienia o umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty czy też warunkowym umorzeniu zobowiązań, w przypadku, gdy upadły uchyla się od swoich zobowiązań, a jednocześnie zostanie wydane prawomocne orzeczenie potwierdzające działanie na szkodę wierzycieli, Sąd również może uchylić postanowienie w przedmiocie umorzenia zobowiązań bądź warunkowego ich umorzenia, na skutek czego nie dojdzie do oddłużenia.

Jak unikać problemów ze skargą paulińską w kontekście upadłości konsumenckiej?

Ważne jest, aby decydując się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej unikać rozporządzania majątkiem, w sposób, który może być interpretowany jako działanie na szkodę wierzycieli, w tym, unikać czynności, które mają „zabezpieczyć” majątek upadłego. Należy mieć na uwadze, że wszelkie czynności podlegają ocenie zarówno Sądu, jak i syndyka. Warto również przed złożeniem wniosku przeanalizować wszelkie dokonane czynności, aby uniknąć ewentualnych nieprzyjemności i niepotrzebnych konsekwencji. Wszelkie czynności prawne powinny być dokonywane z zachowaniem uczciwości i transparentności.

Omawiając problematykę skargi pauliańskiej, warto wspomnieć, iż ma ona zastosowanie do czynności prawnych dokonanych w okresie pięciu lat wstecz, przed datą złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Nie mniej jednak, należy także pamiętać o instytucjach przewidzianych przez prawo upadłościowe, które również skutkują bezskutecznością dokonanej odpłatnie bądź nieodpłatnie czynności rozporządzającej, a mianowicie bezskuteczne z mocy prawa wobec masy upadłości pozostaną czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem w sposób nieodpłatny, bądź w sytuacji gdy nastąpiła rażąca nie ekwiwalentność świadczenia. Sąd może również z urzędu bądź na wniosek syndyka uznać za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości czynność prawną odpłatną dokonana w okresie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku, pomiędzy upadłym a osobą najbliższą.

Współpraca z doświadczonym radcą prawnym może pomóc uniknąć problemów związanych ze skargą paulińską. Specjalista pomoże ocenić potencjalne ryzyka związane z wcześniejszymi decyzjami majątkowymi i przygotować się do procesu upadłości.
Warto zachowywać dokumentację dotyczącą wszelkich transakcji majątkowych, co może być pomocne w przypadku konieczności udowodnienia, że nie były one dokonywane w celu pokrzywdzenia wierzycieli.

Jak mogę pomóc jako radca prawny?
Jeśli zastanawiasz się nad ogłoszeniem upadłości konsumenckiej lub masz wątpliwości dotyczące skutków swoich decyzji majątkowych, zachęcam do kontaktu. Moja kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie prawne, obejmujące:

• analizę ryzyka związanego ze skargą paulińską,
• przygotowanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej,
• reprezentację przed sądami i organami upadłościowymi,
• doradztwo w zakresie ochrony interesów dłużnika.

Pamiętaj, że profesjonalna pomoc prawna może przyczynić się do pozytywnego zakończenia procesu upadłościowego. Zapraszam do współpracy!

Dowiedz się więcej:
Jak przygotować się do ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Poznaj korzyści i konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej!